analyse jaarrekening 2024 gemeentefinanciën

De jaarrekening 2024

I) Algemeen resultaat 2024

Het negatief saldo van de gemeenterekening 2024: - 1.828 922 €.  

De rekening‘gemeente met het OCMW’ (hun kassituatie) eindigde in 2024 met een globaal positief resultaat van 12.167.265 €.

Per inwoner betekent dat 1.054 €. bezit per inwoner (tegenover 1 213 €  per inwoner in 2023)

Dit positief resultaat  op 31/12/2024 komt  uit de reserve  opgebouwd de jaren vóór 2024:  13.996.187 € en 

uit het negatief saldo van de jaarrekening op 2024: - 1 828 922 €.

Hoe berekend? Betekenis?

Drie deelrekeningen

1) De exploitatierekening van de gemeente alleen heeft een positief saldo van 7.290 797 €, Door de negatieve exploitatierekening van het OCMW - 817 543 € wordt het geconsolideerd resultaat + 6.473.254 € . (2023: 6.791.433 €) 

2) De investeringsrekening 2024 van de gemeente heeft een negatief saldo van - 8 879 109 € ! (2023: 5.562.030 €)

-> Er waren al  meer en grotere investeringen in 2023 5.562.030 € (voor wegen, gebouwen, terreinen, recreatiepark...), dan tijdens de vorige jaren bv. 2022: - 4.399.090 €)

Als wij het saldo van de exploitatie- en de investeringsrekening in 2024 alleen berekenen, heeft de’ gemeenterekening met OCMW 2024’ een tekort van               - 2 405 855 €  (6.473.254 - 8.879.109)

3) De financieringsrekening:                                                                                                                            

Inkomsten:

De gemeente ging een lening aan bij ING en verwerkte een leasing voor betaling van de straatverlichting, samen een inkomst van 2.158.271 €. (2023: 1.566.044 €), en kreeg nog voor  81.821 € terugvorderingen binnen.

De totale financieringsontvangsten voor 2024 bedragen 2.240.091 euro

Zij zijn vrnl. als volgt samengesteld:+2.000.000 euro ontvangst ingevolge het aangaan van een nieuwe lening bij ING Bank,

+  de verwerking van de leasing betreffende de openbare verlichting (158.270 euro), conform de boekhoudkundige verwerking “Licht als een dienst”. 

+ de gedeeltelijke terugbetaling van de toegestane lening door tennisclub Meerdaal (35.000 euro), 

+ de gedeeltelijke terugbetaling van de toegestane lening door VZW De Kouter (29.311 euro),

 + de gedeeltelijke terugbetaling aan het OCMW door VZW De Kouter van de toegestane renteloze lening (17.500 euro)                                                                                                           

Uitgaven:

De gemeente betaalde 1.463.158 € aan leningsaflossingen en gaf een lening uit van 200.000 € (2023: 1.439.309 €)

De totale financieringsuitgaven voor 2024 bedragen 1.663.158 euro.

Zij zijn als volgt samengesteld:

 +kapitaalaflossingen van leningen (1.241.814 euro),  van leasingschulden (163.254 euro),
+de korte termijn aflossing van de leasingschuld openbare verlichting (58.091 euro)
+en een toegestaan overbruggingskrediet aan de kerkfabriek Blanden (200.000 euro).

Saldo:  - 1 463 158 - 200.000 + 2 158 271 + 81 821 = +  576 933 €

Het positief financieringssaldo is in 2024 576 933 €, (terwijl het in 2023 - 201 878 € was)

Eindresultaat gemeenterekening + OCMW voor jaar 2024 (exploitatie + investering + financiering): een negatief saldo van - 1 828 922  €

[Som van + 6 473 254 (exploitatiesaldo)  - 8 879 109 (investeringen) + 576 933 (financieringssaldo)].                                                                                       Exploitatiesaldo en financieringssaldo dekten dus de investeringskosten niet.

En dus zelfs met de inkomsten van een lening van 2 miljoen euro (gelukkig met lage interest) bleef het rekeningresultaat van 2024 negatief. De investeringen moesten betaald worden! 

Gevolg: een negatief saldo voor het boekjaar 2024.
Zo verdwenen in 2024 1.828 922 €  van de ‘spaarpot 2023’: 13.996.187 €,  en is hij nog 12.167.265 € groot.

II) De schuldenlast

De schuldenlast vergrootte ook van 14.593.308 €, eind 2023 tot 15.288.421 €, eind 2024: = + 695.113 €, o.a. door aflossing van de nieuwe lening van 2 miljoen in 2024 en het wegvallen van afbetaalde leningen.

PS.

Er zijn nog niet benutte investeringskredieten uit begrotingen van vorige jaren die toen goedgekeurd zijn, uitgevoerd worden en  en dan in rekeningen van de volgende jaren worden ingeschreven (p. 118). Die inschrijvingen moeten niet meer begroot worden en kunnen dus gewoon  in de komende rekeningen verschijnen.                                                                                                                                Zij kunnen wel gedesinvesteerd worden door het beleid en dus wegvallen - zie bv. Desinvesteringen 2024: 386.051 €):

Einde 2024 nog niet uitgevoerd of gekregen en wel begroot:  

+gemeente-investeringsuitgaven: 4.733.270 € (2023: 6.446.245,12  € 

 + gemeente-investeringsontvangsten: 515 751 (2023: 541,458 €). 

+ OCMW investeringsuitgaven: 28.083 € (2023: 27.907 €)

Daarvan zien wij dus niets in de rekening 2024, wel komen die bij uitvoering terug in latere gemeenterekeningen.

III) Enkele andere aandachtspunten bij de analyse van de gemeenterekening 2024:

 - De totale openstaande nog te betalen schuldaflossingen tijdens de volgende jaren bedragen einde 2024:  15 288 421 € (2023: 14.593.308 €). Of 1.325 € openstaande schuld per inwoner (2023: 1.264 €)

Via de overboekingen verminderde de aflossingslast wel tot 13.855.121 €. (p. 69) en balans p. 28. in 2023 bedroeg deze herziene schuld 13.153.493 €

- In 2024  werden 392 694 € interesten op leningen betaald  (361.873 € in 2023, 293.289 € in 2022)

- In 2024 werd 1 463 158  € kapitaalaflossing op leningen afbetaald  (1 439 309 € in 2023, 1.369.832 € in 2022).                                                                                              Samen met de interesten (zie hierboven) heeft de gemeente dus 1.463.158 + 392.694 = 1.855.852 € afgelost.

- in 2024 werden voor 1.456 643€ overboekingen (overboeking = investering betaald met de kas en niet met lening of subsidie - p. 69). (In 2023 1 444 644 €). (Betekent dit dan dat van die - 1.828 922 € negatief resultaat van het boekjaar 2024 nog 1.828.922 - 1.456.643 = 372.279 €  in 2025 met de kas zal betaald worden? Of is dit gewoon de schatting van het meerjarenplan?)

- Grootste inkomsten van de gemeentebelastingen 2024 (vergelijking 2023 en vooruitzichten)

+ Aanvullende personenbelasting: 6.596.545 € (8,785 miljoen € in 2023 t.g.o 5,835 miljoen € in 2020). Door de vergrijzing en COVID moeten wij een vermindering voorzien de komende jaren. 6,5 % personenbelasting voor de gemeente is ook één van de laagste tarieven in Vlaanderen (gemiddeld 7,18 %).                                           + Opcentiemen op onroerende voorheffing: 4 254 920 € (3.857.200 € in 2023 t.g.o 3.382.280 € in 2020). Voor 2024 is er in Vlaanderen opnieuw een stevige door indexatie gedreven groei van 8,5% of 239 miljoen euro voorzien. Nog een andere vermeerdering is mogelijk door de herschatting van kadastrale inkomens in de gemeente.

- Enkele andere rekeningresultaten 2024 ivm algemeen beheer of de exploitatie

+ Inkomsten diftar: 524 861 € (491.086 € in 2023 tgo 2020: 441.987 €)

+ Jaarlijkse milieubelasting: inkomsten 202.035 € (202.054 € in 2023)

+ Inkomsten van andere bestuurlijke niveaus:

-> het gemeentefonds 2024: de hoofddotatie van het gemeentefonds [(1.792.198 euro), de aanvullende dotatie van het gemeentefonds (197.710€) -=totaal 1.989.908)] (2023 2.219.170 € -In 2020: 2.034.041 € ). Er is dus een vermindering.

-> de Elia compensatie (122.680 euro), de compensatie energiezuinige woningen (162.976 euro), de regularisatiepremie ex-contingent gesco's (257.805 euro), de werkingssubsidie Open Ruimte (255.484 euro), de subsidie Vlaams compensatiefonds (27.213 euro), de subsidie compensatie inflatie 2024, Septemberverklaring (85.663 euro), de werkingssubsidie VIA6 compensatie 2024 (25.863 euro), de ontvangsten "grensarbeiders Luxemburg" (14.096 euro) en de werkingssubsidie "Dode Hand" (7.838 euro).

+ Borgstelling van de gemeente voor de Kouter: 9,9 miljoen €. Bij ‘default’ (faillissement?) neemt de gemeente over. Wij blijven erin.

+ Tussenkomst van de gemeente in OCMW in 2024: 800 391 € (2023: 634.630 €)

+ Duurzame, energiezuinige en multifunctionele gebouwen: Uitgaven 1.797.029 € (2023: 3.032.069 €). Vermindering!

+ Autofinancieringsmarge: 5.091.916 (2023: 5.433.511 - 2022: 2.273.922). Uit de autofinancieringsmarge blijkt dat de gemeente over voldoende ontvangsten beschikt om aan de leninglasten te kunnen voldoen

IV) De balans (zie rekening 2024 p. 28 en 186)

+ Zoals te verwachten zien wij een stijging van de totale balans 2024: 69.467.174 € (2023: 65.596.896, eind 2021: 56.633.545 €)

Naast de afschrijvingen die de balans verminderen, zijn er ook de laatste jaren meer investeringen geweest, bv. In de wegen, aan het recreatiepark, kantine Stormvogels...Deze vermeerderen de waarde van de balans, al kan je je natuurlijk afvragen of wij bv. ooit die wegen zullen kunnen te gelde maken omdat  zij een voortdurende waardevermindering van het actief veroorzaken of niet kunnen verkocht worden. Het zijn schattingen die afgeschreven worden.

.

+ Het ‘passieve’ deel van het passief, de schulden, zijn verminderd.

Totaal 2024: 23 088 036 (einde 2023: 23.682.020 €, hoewel eind 2021: 19.001.974 €).

+ Het actieve deel van het passief, het nettoactief: kapitaalsubsidies en schenkingen, overschotten van de rekening, herwaarderingsreserves, en ander nettoactief  zijn vermeerderd:

Totaal nettoactief 2024: 46 379 138 € (einde 2023: 41.916.876 €, einde 2021: 37.631.572 € €).

Overschotten 18.069.341 € (einde 2023: 13.907.305 €, einde 2021: 10.050.113 € -( p. 28)

Algemeen besluit gemeenterekening 2024

De financiële situatie van de gemeente blijft gezond einde 2024, ons algemeen positief saldo na een negatief boekjaar in 2024.  De lage belastingvoet voor de personenbelasting 6,5 % en andere belastingen kunnen blijven.                                                                                   De inkomsten voor de personenbelasting werden wel in 2023 na een herberekening door de FOD financiën sterk vermeerderd (van 5 naar 8 miljoen!). En Oud-Heverlee heeft één van de hoogste gemiddelde inkomens van Vlaanderen. In 2024 werd de federale afdracht via de personenbelasting wel niet meer gecorrigeerd.

Gemiddeld behoudt onze gemeente een hogere schuldenlast dan andere gemeenten in Vlaams-Brabant. En door leningen is de schuldenlast verhoogd. Maar zeer hoog is deze niet, ook omdat een spaarpot opgebouwd is en omdat de schuldenlast van de andere gemeenten gemiddeld laag ligt.

Een rooskleurige situatie dus die de volgende gemeenteraad een goede marge geeft voor volgende begrotingen, al moet men voorzichtig blijven, zeker met nieuwe leningen. Daarvoor hebben wij een financieel directeur.

Zoals wij weten, is  er niet voorzichtig gewerkt door de federale regering. En nu is het voor hen besparen of nieuwe belastingen, met Europa aan de deur en pogingen om lasten op de gemeenten te leggen.

En laat ons hopen dat de lage interesten blijven.

Het OCMW heeft een negatief resultaat sinds 2022 (de Kouter) maar de situatie van de gemeente draagt dit gemakkelijk.De gemeentelijke bijdrage is in 2024 voor de Kouter 800.391 €. (2023: 649.432 € 2022 669.842 €). Vóór de Kouter bestond, werd immers aan het OCMW jaarlijks rond de 900.000 € gegeven en daarmee kon het OCMW een spaarpot opbouwen. Deze is op sinds 2022, meest door de Kouter.

Wij mogen dus niet weg kijken van het negatief rekeningssaldo 2024. Maar wij moeten ook toegeven dat in het verkiezingsjaar veel geïnvesteerd is en niet overdreven geleend. Vandaar dat wij onze spaarpot moesten aanspreken.

In de toekomst komen er steeds nieuwe problemen: de vergrijzing en vermindering van de jonge bevolking en dus minder belastinginkomsten , de pensioenen voor de gemeentebedienden met veel statutairen, de ruimtelijke ordening met veel te dure dikwijls te grote woningen, de ook dure en noodzakelijke investering voor wegen en gebouwen en energievoorziening, de meeruitgaven voor leeflonen, de vragen naar subsidies door te weinig vrijwilligers en groepsinitiatieven ...

Het OCMW: de spaarpot was op in 2022. Nu schuldenpot, die de gemeente ieder jaar, indien akkoord, overneemt.

Het gecumuleerd resultaat van het OCMW was op 31/12/22 globaal negatief, omdat er voor 2022 een negatief resultaat was van - 669.842 €.  Zo verdween de spaarpot van eind 2021: + 318.085 € en moest de gemeente voor de eerste keer bijspringen in 2022: 353.017 €.                                                                                                                                

Ter vergelijking: Einde  2019 was er nog een OCMW spaarpot van 2.143.494 € .                            De grote oorzaak van het negatief resultaat van het OCMW einde 2022, zijn de exploitatiekosten bij de beginjaren van de Kouter. Er waren 1.432.188 € inkomsten tegenover 2.136.099 € uitgaven, dus een tekort van 703.597 € !

Het is aan de andere kant wel ook normaal dat de gemeente bijspringt bij de kosten van het OCMW.  Klassiek was er vroeger een toelage van onze gemeente naar het OCMW van ongeveer 900.000 euro. Dat was rijkelijk.  Het OCMW kon daarmee toen reserves opbouwen. Die zijn nu opgesoupeerd. Een ‘tekort’ van 700.000 euro blijft eerbaar. In 2023 betaalde de gemeente 634.630 €. In 2024 800 931 €.

+ Sociale kosten OCMW OH:

De uitgaven betreffen vrnl.

Leefloon 55% (220.860 euro), leefloon vreemdelingen (141.848 euro),

steun in speciën (37.153 euro), steun i.k.v. energiefactuur (8.874 euro),

installatiepremie (10.448 euro), sociaal educatieve toelage (11.120 euro),

participatiefonds (11.288 euro), mantelzorgpremie (12.900 euro),

verwarmingsfonds (11.047 euro), bijdrage voor verblijf in rusthuizen (15.209 euro),

bijdrage voor gezondheidskosten en ondersteunende diensten (34.226 euro)

en bijdrage voor begrafeniskosten (2.197 euro),

installatiepremie ex daklozen (5.224 euro), aanvullende financiële steun REMI (10.177 euro).

0903 Lokale opvanginitiatieven voor asielzoekers

+ De uitgaven m.b.t. het LOI : Lokale opvanginitiatief voor asielzoekers

toekenning leefgeld (18.246 euro),

bijdrage in medische kosten (3.716 euro) en materiële steun (3.368 euro)

In 2024 is  het negatief resultaat van het OCMW 800 931 €, een overgenomen schuldenpot in plaats van een spaarpot, zoals de gemeente één heeft.

Wat meer uitleg over de deelrekeningen

Exploitatie: (som van de dagelijkse uitgaven en inkomsten) bv. Kosten voor gemeente-, onderwijs- politie-, OCMW personeel, werkingskosten, diensten, subsidies, kosten intercommunales...

Het geld voor exploitatie komt binnen via belastingen, administratieve kosten voor de bewoners, subsidies van de andere overheden (provincie, Vlaamse, federale en Europese overheid), kapitaalontvangsten (dividenden), huurontvangsten, privé giften via schenkingen...                                                                                               

Die inkomsten-geldstroom vind je in de exploitatierekening als exploitatie-inkomsten naast de exploitatie-uitgaven.                                                                                                                                

Bij exploitatie-uitgaven zien wij dan toch weer niet alleen dagelijkse uitgaven maar ook uitgaven voor deelname aan kapitaal, bv.

- om mede-eigenaar te worden van een intercommunale (aandelen kopen), .                                                                             - om een gemeentelijke vzw op te richten (vroeger het luna park met leasing en leningen).                                                                                                                                          

Investeringen: gedane investerings-uitgaven en -inkomsten, op basis van investeringsplanning via begroting door de meerderheid:                                                                                                                          bv. wegeninfrastructuur, dorpskernvernieuwing, gebouwen,  recreatiepark, WZC...  Hier wordt het saldo berekend van de inkomsten (subsidies) en uitgaven voor de investeringen.                                                                                                                                  

Financiering: financiële verrichtingen voor investeringen en beleggingen:

De gewone geldstroom voor investeringen en beleggingen gaat wel niet in de exploitatie of investeringsrekening geboekt worden.

Verrichtingen op financiële rekening:

- een lening aangaan, of geven en dan terugvorderen. Die is dan een inkomst of een uitgave dat jaar. Misschien al in het jaar zelf en zeker de jaren erna wordt de lening een uitgave of een inkomst door de schuldaflossing.

- leasing overeenkomsten 

(Een andere manier om investeringen te betalen is de overboeking. Om te betalen voor een investering stort de gemeente dan geld uit de kas, omdat de kas dat aan kan)

- Financiering van zichzelf kan de gemeente ook bv. door zelf een lening te geven aan iemand of een vereniging (sportclub, wzc) of door bij een intercommunale aan te sluiten (dan voor medebeheer uitgaven: lidgelden, aankoop aandelen en inkomsten: opbrengst dividenden..)

In de jaarrekening heten de investeringsuitgaven en -inkomsten via de door de gemeente aangegane en toegestane leningen tezamen met de leningaflossingen (kapitaal en interest), de ‘financiering’ van de gemeente.  Het resultaat heet de saldo-financiering van de gemeente.